Kanon D-dur, znany też jako Kanon Pachelbela lub pod pełną nazwą Kanon i Gigue na troje skrzypiec i basso continuo (Kanon und Gigue in D-Dur für drei Violinen und Basso Continuo) jest jednym z najsłynniejszych utworów Johanna Pachelbela. Skomponowanie utworu datuje się na około 1680 rok – epokę baroku. Pierwotnie będąc dziełem kameralnym na troje skrzypiec i basso continuo, szybko doczekał się rozmaitych aranżacji na różne instrumenty. Oryginalnie wykonywany był wraz z gigue, również napisaną w tej samej tonacji co kanon, jednak w miarę wzrostu jego popularności zarzucono wykonywanie tańca.
Charakterystyczną cechą utworu jest narastający nastrój napięcia, osiągnięty przez stosowanie w przebiegu utworu coraz drobniejszych wartości rytmicznych. Szczególną popularność kanon zyskał w późnych latach 70. XX wieku dzięki nagraniom orkiestry Jeana-François Paillarda. W wykonaniu zostało dodane - nieznajdujące się w oryginale - wiolonczelowe pizzicato, grane w momentach, w których klawesynista nie może improwizować, grając równocześnie linię basu.
Struktura
Pierwsze 9 taktów Kanonu D-dur: tylko skrzypce grają w trzygłosowym kanonie, bas jest niezmienny i stale powtarzalny (ostinatowy) - pełni funkcję tzw. basso ostinato. Kolory zostały użyte do pokazania rotacji tematu kanonu.
Kanon Pachelbela oparty jest prostej imitacji kanonicznej, gdzie głosy wchodzą kolejno, imitując się wzajemnie.
Ostinatowy bas będący podstawą harmoniczną dla partii skrzypiec:
Schemat basowy wraz ze zmieniającym się opracowaniem wyższych głosów powtarza się 28 razy. Jest on oparty na popularnym w epoce baroku i później schemacie basowym I-V-VI-III-IV-I-IV-V (cyfry oznaczają stopnie skali, na których zbudowane są akordy). W XVII i XVIII wieku powstały nieprzebrane ilości utworów opartych na powyższym schemacie basowo-harmonicznym. Pojawia się on także lokalnie w wielu różnorodnych formach muzycznych. Haendel użył jej jako głównego motywu drugiej części swojego Koncertu organowego Nr 11 g-moll, HWV 310. Mozart wykorzystywał ten układ w pasażu z Czarodziejskiego fletu (1791).
Wykonawstwo
Kanon powinien być wykonywany w wolnym lub umiarkowanym tempie, ponieważ wraz z szybką gigue stanowi on swoistą formę cykliczną. Formy tego typu najczęściej cechowała kontrastowość poszczególnych części. Podstawowym sposobem kontrastowania była wówczas zmiana tempa; jest to podstawowa zasada konstrukcyjna wszystkich instrumentalnych form barokowych i klasycznych.
(cytat z Wikipedii)
"
